Efektywność finansowania klubów piłkarskich w polskiej ekstraklasie

Efektywność finansowania klubów piłkarskich w polskiej ekstraklasie
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

W świecie sportu (i nie tylko) bardzo popularne jest twierdzenie, że na sukces składa się talent i ciężka praca. Niektórzy zawodnicy twierdzą nawet, że ciężka praca to 90% sukcesu. Jednakże we współczesnym sporcie, bez faktycznego wsparcia finansowego, o bardzo dobrych wynikach mogą marzyć tylko nieliczni, wyróżnieni przez los, sportowcy.

Wprowadzenie

Odpowiednie środki finansowe pozwalają zawodnikom na opłacenie treningów i starty w zawodach sportowych na wysokim poziomie. W przypadku sportów zespołowych odpowiednio wysokie fundusze umożliwiają zakontraktowanie i utrzymanie kadry składającej się z wysokiej klasy zawodników.

Celem artykułu jest analiza źródeł finansowania klubów piłkarskich w polskiej Ekstraklasie oraz przełożenia tego finansowania na efekty sportowe. W opracowaniu wykorzystane zostały oficjalne dane finansowe poszczególnych klubów sportowych, publikowane w raportach sporządzanych przez Deloitte - międzynarodową firmę doradczą świadczącą profesjonalne usługi z zakresu audytu, rachunkowości, doradztwa podatkowego, prawnego i finansowego oraz zarządzania ryzykiem. Deloitte należy do tzw. wielkiej czwórki - obok PricewaterhouseCoopers, EY i KPMG. Lektura tych raportów pozwala zauważyć rosnące przychody polskich klubów. Pozostaje zatem pytanie, w jakim stopniu wynik sportowy zależy od kondycji finansowej Ekstraklasy oraz poszczególnych klubów piłkarskich?

1. Źródła danych finansowych

Informacje o finansach klubów, wykorzystane w artykule, pochodzą z raportów "Piłkarska Liga Finansowa" publikowanych przez firmę doradczą Deloitte. Pierwszy raport zawiera dane z roku 2006, a ostatni (opublikowany w 2015 roku) zawiera dane finansowe z roku 2014. Ze względu na porównywalność danych (sposób ich raportowania) analizą zostały objęte raporty z ostatnich 6 lat (2009-2014).

Raporty Deloitte sporządzane są w oparciu o informacje o przychodach dostarczane przez same kluby. W wymienionych raportach wykazywane są tylko przychody pochodzące z działalności sportowej, nie uwzględniają one natomiast zdarzeń jednorazowych, np. transferów i wypożyczeń piłkarzy oraz przychodów z działalności niesportowej (np. dzierżawy).

Na potrzeby raportów przychody klubów ekstraklasy dzielone są na trzy główne źródła ich pochodzenia:
- z dnia meczu (wpływy ze sprzedaży biletów, karnetów i cateringu),
- praw telewizyjnych (uwzględniające również dodatkowe przychody, np. za udział w pucharach),
- komercyjne (wpływy reklamowe, sponsoring, sprzedaż gadżetów).

Natomiast informacje dotyczące osiągnięć sportowych analizowanych klubów pochodzą z oficjalnych serwisów Ekstraklasy, serwisu Polskiego Związku Piłki Nożnej oraz oficjalnych portali piłkarskich opisujących zarówno wyniki, jak i kariery zawodników, trenerów, historię klubów oraz statystyki.

2. Ekstraklasa

Ekstraklasa to najwyższa klasa piłkarskich rozgrywek ligowych w Polsce. Na tym poziomie występuje co roku 16 zespołów - 2 najsłabsze po zakończeniu sezonu spadają do I ligi, natomiast 2 najlepsze z I ligi awansują do Ekstraklasy. Od 2002 roku w rywalizacji mogą brać udział wyłącznie kluby posiadające status profesjonalny (działające w formie spółki akcyjnej), które po spełnieniu określonych kryteriów otrzymują roczną licencję na występy na tym szczeblu1. Od 2005 roku rozgrywkami zarządza spółka Ekstraklasa S.A., której akcjonariuszami jest 16 klubów najwyższej klasy rozgrywkowej (każdy ma 5,8% akcji), posiadając ogółem 92,8% akcji spółki. Pozostałymi 7,2% akcjami dysponuje Polski Związek Piłki Nożnej. Spółka powołana została do:
- zarządzania rozgrywkami,
- sprzedaży praw medialnych,
- sprzedaży scentralizowanych praw marketingowych.

W okresie od 2009 roku (rozgrywki 2009/2010) do 2014 (rozgrywki 2014/205) w polskiej Ekstraklasie występowały łącznie 23 drużyny.

Spośród 23 wymienionych drużyn we wszystkich analizowanych sezonach w ekstraklasie grało osiem klubów:

1) Legia Warszawa,
2) Lech Poznań,
3) Jagiellonia Białystok,
4) Śląsk Wrocław,
5) Wisła Kraków,
6) Lechia Gdańsk,
7) Korona Kielce,
8) Ruch Chorzów.

Z kolei trzy zespoły:

1) Górnik Łęczna,
2) ŁKS Łódź,
3) Odra Wodzisław,

występowały w Ekstraklasie (w analizowanym okresie) tylko przez jeden sezon.

3. Przychody klubów Ekstraklasy

Przychody wszystkich klubów grających w najlepszej polskiej lidze w latach 2006-2014 zmieniały się w dynamicznym tempie.

W okresie między rokiem 2006 a 2014 łączne przychody klubów wzrosły ponad dwukrotnie od 182 mln w 2006 roku do prawie 380 mln w latach 2013 i 2014. Dynamiczny (kilkunastoprocentowy) wzrost wyhamowany został w roku 2012 i 2014.

Mimo dużego wzrostu przychodów Ekstraklasy w ostatnich latach, nadal trudno jest porównywać ligę polską z europejskimi gigantami, których przychody sięgają miliardów euro.

Przychody lig: angielskiej, niemieckiej, hiszpańskiej, włoskiej i francuskiej, zaliczanych do tzw. "Wielkiej Piątki", trudno jest odnosić do przy-chodów klubów Ekstraklasy. Jednak dzięki dużemu wzrostowi dochodów w ciągu ostatniej dekady polska Ekstraklasa zaczęła uzyskiwać przychody porównywalne z osiąganymi przez mniejsze ligi zachodnioeuropejskie, takie jak: szkocka, duńska, austriacka i belgijska.

4. Kategorie przychodów

Analizując efektywność wykorzystania budżetów klubów Ekstraklasy pod względem osiągania wyników sportowych, zbadane zostały poszczególne kategorie przychodów, ich zmiany oraz wpływ na osiągane wyniki. Do kategorii tych należą:

- komercyjne (wpływy reklamowe, sponsoring, sprzedaż gadżetów),
- transmisje (przychody ze sprzedaży praw telewizyjnych),
- dzień meczu (wpływy ze sprzedaży biletów, karnetów i cateringu).

Jak widać na wykresie 1, z roku na rok wpływy finansowe we wszystkich kategoriach widocznie wzrastały (mimo niewielkiego spadku wpływów z transmisji w roku 2012).

Analizując poszczególne kategorie przychodów widać, że przychody komercyjne stanowią połowę przychodów ogółem i wraz ze spadkiem tych przychodów spadają łączne przychody Ekstraklasy. W 2014 roku z Ekstra-klasy spadły kluby o dużej wartości przychodów komercyjnych (np. Zagłębie Lubin), co automatycznie spowodowało spadek przychodów w tej kategorii oraz spadek łącznych przychodów. Z kolei w 2014 roku nastąpił spadek przychodów z kontraktów telewizyjnych, czego przyczyną był brak sukcesów na arenie międzynarodowej (w europejskich pucharach). Wpływy z dnia meczu to kategoria przynosząca coraz większe dochody. Powodem tego są coraz nowocześniejsze i większe stadiony z odpowiednią infrastrukturą, które przyciągają większą liczbę kibiców.

5. Budżety klubów a wynik sportowy

Jak już wspomniano, w latach 2009-2014 w polskiej Ekstraklasie występowały 23 kluby. W grupie tej zbadane zostały zależności między budżetami klubów oraz osiąganymi wynikami sportowymi, mierzonymi liczbą zdobytych w poszczególnych sezonach punktów. W tym celu sporządzone zostały zestawienia budżetów klubów w kolejnych latach w porównaniu z osiągniętymi w kolejnych sezonach wynikami sportowymi (zdobyte punkty).

Na podstawie danych zawartych w tabeli 4, przy wykorzystaniu metod statystycznych, analizie zostały poddane zależności między wielkością przy-chodów klubów a osiąganymi wynikami sportowymi.

A) Pierwsze zestawienie obejmuje kluby dysponujące najniższymi i najwyższymi przychodami

W analizowanym okresie dwa kluby Ekstraklasy wykazały się największymi przychodami: Lech Poznań (lata 2009-2010) oraz Legia Warszawa (lata 2011-2014). Klub o najniższych przychodach niemal w każdym roku był inny (oprócz Piasta Gliwice, który w analizowanym okresie dwukrotnie uzyskał najniższe dochody).

Zespoły o najwyższych przychodach czterokrotnie (w tym okresie) uzyskiwały po 30. kolejkach największą liczbę punktów, najniższa uzyskana pozycja to 5 miejsce Lecha Poznań po zakończeniu sezonu 2010/2011. Z kolei kluby o najniższych dochodach ani razu nie miały najsłabszego bilansu punktowego po rozegraniu 30. kolejek. Tylko raz w sezonie 2011/2012 ŁKS Łódź zajął pozycję przedostatnią, powodując spadek klubu do I ligi. W pozostałych sezonach żaden z klubów z najniższymi przychodami nie spadł z Ekstraklasy. Na podstawie tychże danych można zauważyć, iż wysoki budżet w większym stopniu wpływa na wygranie ligi niż niski budżet na spadek z Ekstraklasy.

B) Drugie zestawienie obejmuje kluby spadające z Ekstraklasy

Co roku Ekstraklasę opuszczają dwa ostatnie zespoły. Na wykresie 4 zostały one przedstawione pod kątem pozycji w rankingu przychodów.

W latach 2009-2015, tylko raz, z Ekstraklasy spadł klub o najniższych przychodach (wspomniany wcześniej ŁKS Łódź w sezonie 2011/2012). W sezonie 2009/2010 do I ligi przeszły kluby z końca rankingu przychodów, w pozostałych sezonach nawet stosunkowo wysokie budżety nie uchroniły klubów przed spadkiem z Ekstraklasy. Przykładem jest klub Zagłębie Lubin, którego wysoki budżet nie zapewnił utrzymania w Ekstraklasie w sezonie 2013/2014.

C) Trzecie zestawienie dotyczy analizy zależności między przychodami a zdobytymi punktami. Korzystając z danych w tabeli 4 obliczono współ-czynnik korelacji liniowej Pearsona

Dodatnie wartości współczynnika wskazują na to, że wraz ze wzrostem przychodów klubów w Ekstraklasie, wzrasta liczba zdobytych punktów. Korelacja jest statystycznie istotna, czyli dochody klubów w sposób statystycznie istotny wpływają na pozycję klubu w rankingu punktowym. Zależność jest umiarkowana, z czego wynika, że nie tylko finansowanie wpływa na liczbę zdobytych punktów, ale również elementy pozafinansowe. Mimo, że zależności między cechami są podobne, to zastanawiającym jest, czy finansowanie wpływa na wynik, czy też wynik na finansowanie? Współczynnik korelacji Pearsona ma jednak tę wadę, że pokazuje tylko zależność w parze nie wyróżniając, która z cech powoduje wzrost (lub spadek) cechy drugiej. Dlatego biorąc pod uwagę zależności między zdobytymi punktami a poszczególnymi kategoriami finansowania klubów Ekstraklasy, na podstawie wykresów rozrzutu punktów można stwierdzić, że najbardziej logiczna zależność występuje w wyniku finansowania "komercyjnego". Występujące zjawisko można tłumaczyć tym, że finansowanie przez firmy i osoby indywidualne (sponsorzy)2 daje najlepszy efekt, gdyż utożsamiane jest z konkretnym bogatym sponsorem i ewentualnym niebezpieczeństwem utracenia go w wyniku słabego meczu. Silny sponsor bardziej motywuje zawodników do lepszej gry niż rzesza kibiców (wpływy z meczów), których frekwencja zależy od wyniku meczów poprzednich.

Podsumowanie

Podsumowując poszczególne analizy danych należy stwierdzić, że faktycznie finansowanie klubów Ekstraklasy, pochodzące z różnych kategorii dochodów, wpływa na poziom gry oraz wyniki sportowe. Zatem, nie tylko talent i praca, ale również środki finansowe zapewniające odpowiedni poziom treningów oraz opiekę wyspecjalizowanej kadry, warunkują utrzymanie danego klubu w Ekstraklasie.

BIBLIOGRAFIA:

Szustak M., Klub sportowy w Polsce a kreowanie marki, (w:) Sport & Business, III Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Dni marketingu sportowego" na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, red. H. Mruk, wyd. Sport & Business Foundtion, Poznań 2005.
Pastwa M., Zarządzanie finansami instytucji sportowo-rekreacyjnej, wyd. Polska Korporacja Menedżerów Sportu, Warszawa 2000.
Redwan T., Program sponsorski - sukces czy jego brak?, (w:) Marketing sportowy, teoria i praktyka, red. H. Mruk, II ogólnopolska Konferencja Naukowa, wyd. Impact Consulting, Poznań 2004.
- http://www.ekstraklasa.org/ - Oficjalny serwis Ekstraklasy
- https://www.pzpn.pl/ - Oficjalny serwis Polskiego Związku Piłki Nożnej
- http://www.90minut.pl/ - portal piłkarski zawierający wyniki, tabele, kariery zawodników, trene-rów, sylwetki klubów oraz statystyki
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Efektywność finansowania klubów piłkarskich w polskiej ekstraklasie

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!