Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Pomimo ponad dwóch dekad od momentu uzyskania pełnej suwerenności kraje Europy Centralnej wciąż nie stworzyły stabilnego i wydajnego systemu podatkowego. Jak wynika z sesji "Systemy podatkowe w Europie Centralnej", poświęconej polityce fiskalnej państw regionu, ciągłe prace doprowadzają do potęgującego się chaosu i niepewności inwestorów.
Zdaniem Czarneckiej-Żochowskiej takie decyzje są naturalne dla krajów, które musiały doganiać bardzo rozwiniętą Europę Zachodnią. Jednocześnie, biorąc pod uwagę konkurencję między państwami Europy Centralnej, każdy z rządów wybrał własną drogę. Podobieństwa dotyczą tylko i wyłącznie ogólnych kierunków polityki fiskalnej.
- W naszej części Europy charakterystyczna jest centralizacja ściągalności podatków. Spływają one głównie do urzędu centralnego, przez co często pojawia się problem mało wydajnej redystrybucji funduszy - skomentowała Monika Swaczyna, doktorantka PAN oraz członek zarządu Młodzi Reformują Polskę.
W poszukiwaniu dobrego systemu podatkowego
Państwa Europy Centralnej od 25 lat uparcie pracują nad stworzeniem korzystnego systemu podatkowego. - Kraje te wciąż poszukują własnej drogi. Pytanie tylko, z jakim rezultatem? - zastanawiał się moderator dyskusji, Adam Czerniak, główny ekonomista, Polityka Insight.
- Jedną z konsekwencji takich poszukiwań jest chaos, wynikający ze stale zmieniających się przepisów - odpowiedział Andrzej Pośniak, partner i doradca podatkowy w Departamencie Energetyki, CMS. - Ciągłe zmiany doprowadzają do sytuacji, w której podatnicy muszą bez przerwy dostosowywać się do nowych wymagań, często pogłębiających już panujący zamęt - dodaje Pośniak.
W tym kontekście problematyczna staje się również interpretacja już funkcjonujących przepisów. - W Polsce i krajach ościennych nierzadko dochodzi do sytuacji, w której to sam przepis nie ulega zmianie, ale zupełnie inaczej się go interpretuje - dodaje Andrzej Pośniak. Taka sytuacja ma miejsce np. w przypadku wliczania kosztów opieki zdrowotnej jako benefitu pracowniczego.
Taka sytuacja nie sprzyja zapewnieniu stabilności polskiego systemu podatkowego. Jednakże, jak zauważył Marcin Piątkowski, starszy ekonomista Banku Światowego, Polska w ciągu ostatnich 25 lat i tak ma się czym pochwalić. - Mimo 25-letniego narzekania na podatki, nasz kraj stał się liderem europejskiego wzrostu gospodarczego - powiedział.
Kluczowa w tym punkcie staje się przewaga, wynikająca ze względnie niskich podatków. - Istotne dla rozwoju gospodarczego podatki, takie jak CIT czy PIT są na bardzo niskim poziomie. Pytanie tylko, czy dziś to najlepsza taktyka na przyciągnięcie inwestorów? Międzynarodowe korporacje i tak najczęściej przeznaczają określone fundusze na inwestycje w danym regionie. Dlatego też napływ kapitału jest pewny, pytanie tylko czy pokonamy konkurencję poprzez poziom obsługi i jakości systemu - tłumaczył Piątkowski.
Polska potrzebuje nowych rozwiązań podatkowych
Wszystkie kraje Europy Centralnej charakteryzują się średnio efektywnym systemem podatkowym. Jak twierdzi Dariusz Rosati, poseł do Parlamentu Europejskiego i były Minister Spraw Zagranicznych, potrzebne są nowe rozwiązania usprawniające funkcjonowanie administracji podatkowej.
- System podatkowy w Polsce powstawał w czasach, w których międzynarodowy kapitał stał się niezwykle mobilny. Wiedzieliśmy, że w latach 90-tych nie możemy przesadzać z wysokością stawek podatków, bowiem nie moglibyśmy przyciągnąć inwestorów - zauważył Dariusz Rosati.
Z takiego stanu rzeczy zadowolony jest Jarosław Neneman, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów RP. - W Polsce mamy niskie podatki. Wiedza na ten temat nie jest duża. Co więcej, możemy pochwalić się nowatorskimi rozwiązaniami, takimi jak system znaków akcyzowych - dodał.
- Niestety, pozytywny efekt niskich podatków ograniczyliśmy poprzez takie rozwiązania, jak małe możliwości wliczania wydatków w koszty działalności, przez co efektywna stawka podatkowa nie jest tak atrakcyjna - skomentował Rosati.
Jednocześnie Polska musi poradzić sobie z wciąż średnią ściągalnością należności podatkowych. - W porównaniu do krajów Europy Zachodniej powinniśmy popracować nad wydajnością naszych kontroli skarbowych - powiedziała Małgorzata Jarosławska, doktorantka Uniwersytetu Warszawskiego, alumn Fundacji im. Lesława A. Pragi.
Poważnym problemem wydają się być również duże koszty związane z ubezpieczeniami społecznymi. Szczególnie uciążliwe są one dla młodych ludzi, którzy zakładając własną firmę muszą płacić ponad 1 tys. złotych składek. To kolejny czynnik minimalizujący korzyści z niskiej stopy podatkowej.
Pomysły dla Polski
- Polski rząd nie prowadzi prac nad wprowadzeniem podatku katastralnego - powiedział podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego Jarosław Neneman, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów RP. W ten sposób Jarosław Neneman odniósł się do propozycji panelistów, by zastanowić się nad wprowadzeniem podatku. Przedstawiciel rządu zauważył przy tym, że wokół podatku narosło wiele mitów wypaczających jego charakter. - Poziom wiedzy na temat podatku katastralnego jest niski - powiedział.
Jak dodał Neneman, nie oznacza to, że system opodatkowania nieruchomości nie powinien być zmieniany. - Obecnie mamy do czynienia z chorą sytuacją, bowiem nieruchomości w których prowadzi się działalność gospodarczą są nawet 30-krotnie bardziej opodatkowane niż mieszkania. Taka różnica nie ma sensu ekonomicznego - powiedział.
Interesującym rozwiązaniem, które funkcjonuje np. w Czechach i na Słowacji, jest podatek liczony od metra kwadratowego nieruchomości, przy uwzględnieniu jej lokalizacji i funkcji. - Dodatkowo nie wymaga to wyceny nieruchomości - dodał Neneman.
Jednocześnie podsekretarz stanu poinformował, że szanse na wprowadzenie podatku liniowego w Polsce wynoszą 0 proc. - Pamiętajmy jednak, że de facto w Polsce już dziś podatek liniowy obowiązuje dla 97 proc. podatników - zauważył.
Jak dodał Dariusz Rosati, interesującym rozwiązaniem, który może usprawnić wydajność służb administracji podatkowej oraz ograniczyć straty wynikające z wyłudzeń np. podatku VAT, jest system informowania o transakcjach w czasie rzeczywistym.
- Wymagałoby to bliskiej współpracy z bankami. Celem takiego systemu byłoby pobieranie podatku już w momencie wykonywania przelewu, co mogłoby znacznie ograniczyć poziom wyłudzeń podatku - dodał Rosati.
Były Minister Spraw Zagranicznych wezwał również do zastanowienia się nad możliwością podwyższenia kwoty wolnej od podatku. W połączeniu z wprowadzeniem jednolitej stawki VAT lub wprowadzeniu podatku liniowego mogłoby to znacznie ograniczyć koszty społeczne.
Z kolei według Katarzyny Czarneckiej-Żochowskiej, istotne z punktu widzenia interesu państwa jest skoncentrowanie się na podatkach pośrednich. - Idealny jest tu podatek VAT. Oczywiście, problemem są możliwości jego wyłudzania, jednak dzięki prostocie i łatwości ściągania powinien być stawiany przez władze fiskalne na kluczowym miejscu - powiedziała. Przedstawicielka PwC zauważyła przy tym, że powyższe atuty łatwo zminimalizować. - Unikajmy nadmiernego skomplikowania - zaapelowała.
Andrzej Pośniak zwrócił również uwagę na podatki dochodowe. - Nie jestem ich zwolennikiem: firmy potrafią przez lata unikać płacenia, generują duże koszty i nie przynoszą spodziewanego dochodu. Lepiej pozwolić podatnikom na mnożenie kapitału poprzez inwestycje, a następnie użyć podatku VAT czy akcyzy - tłumaczył. Jednocześnie podatki dochodowe mogą być uznawane za narzędzie inwigilacji społeczeństwa.
Ewentualne zmiany w polskim systemie podatkowym nie są jednak proste do wdrożenia. - Od dobrych 10 lat nie ma w Polsce dobrego momentu na dyskusję o podatkach, ponieważ podatki zostały zbyt mocno uwikłane w politykę - zauważył Jarosław Neneman.
Pomyślmy nad celem podatków
Paneliści sesji zwrócili również uwagę na praktyczny wymiar systemu podatkowego. - Wysokość podatków nie jest istotna. Kluczowe jest to, jak są wydawane - stwierdził Andrzej Pośniak.
Dariusz Rosati zwrócił przy tym uwagę, że podatki najczęściej odpowiadają jakości usług świadczonych przez państwo. - Firma we Francji zapłaci wyższy podatek, ale za to skorzysta z lepszej infrastruktury czy bardziej wydajnej administracji. Zastanówmy się, w jaki sposób chcemy o takie firmy walczyć? - tłumaczył.
Jarosław Neneman podsumował dyskusję wskazując na podejście polskiego rządu do podatków. - Podatki muszą wrócić do społeczeństwa. To, co rząd zabiera, musi oddać. Trzeba pracować nad tym, by zebrane fundusze były jak najlepiej umieszczane - powiedział podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
Jak zaznaczyli paneliści, Polskę musi w końcu czekać dyskusja nad przyszłością systemu podatkowego. Oprócz tak prostych spraw, jak stawki konkretnych podatków, należy się zastanowić nad zwiększeniem znaczena podatków od nieruchomości, jak również nad poziomem skomplikowana przepisów i sposobom walki z nieuczciwymi podatnikami, w tym z korporacjami wyprowadzającymi zyski do tzw. rajów podatkowych.
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Podatkowe wyzwania Europy Centralnej