Rząd ma reaktywować prace nad ustawą o nadzorze właścicielskim

Rząd ma reaktywować prace nad ustawą o nadzorze właścicielskim
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Oczekiwana przez ekspertów ustawa o nadzorze właścicielskim w spółkach Skarbu Państwa ma być jednym z priorytetów rządu premier Ewy Kopacz. Według obecnych założeń ustawa ma przewidywać m.in. utworzenie Rady Konsultacyjnej przy ministrze Skarbu Państwa.

Przygotowanie projektu zapowiedział w ostatnich dniach w wieczornych Faktach TVN minister sprawiedliwości i bliski współpracownik Ewy Kopacz Cezary Grabarczyk.

"[Rząd Ewy Kopacz będzie realizował kilka nowych projektów], w tym ten, który pani premier z całą pewnością jako jeden z pierwszych skieruje do Sejmu - budujący nowy ład w korporacjach Skarbu Państwa" - powiedział Grabarczyk.

Jak poinformowała PAP rzeczniczka MSP Agnieszka Jabłońska-Twaróg, "zakończyły się prace wewnątrzresortowe dotyczące nowego projektu założeń do ustawy o zasadach wykonywania niektórych uprawnień Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego". "Projekt zostanie skierowany do uzgodnień międzyresortowych, opiniowana i konsultacji publicznych po aktualizacji wpisu do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów" - dodała.

Założenia obecnie widniejące w wykazie prac legislacyjnych rządu przewidują m.in. "wyodrębnienie kategorii podmiotów kluczowych dla Skarbu Państwa oraz dostosowanych dla tej grupy zasad nadzoru właścicielskiego". Możliwość przyjęcia przez rząd kierunków polityki właścicielskiej Skarbu Państwa wobec podmiotów o kluczowym znaczeniu dla Skarbu Państwa oraz "wyłączenie stosowania ustawy kominowej wobec podmiotów kluczowych".

Projekt założeń mówi też o utworzeniu Rady Konsultacyjnej, jako organu opiniodawczego ministra Skarbu Państwa, "mającego za zadanie merytoryczne wsparcie tego organu, w zakresie kandydatur do rad nadzorczych podmiotów kluczowych". "W zamierzeniu projektodawców utworzenie Rady sprzyjać będzie profesjonalizacji i obiektywizacji procesu kreowania składów personalnych organów nadzorczych podmiotów kluczowych. Jednocześnie sam proces opiniowania kandydatur przyczyni się do zwiększenia przejrzystości przedmiotowego procesu" - czytamy.

Do zadań Rady należeć będzie: opiniowanie na wniosek ministra Skarbu Państwa: kandydatów na osoby wyznaczone albo wskazane przez Skarb Państwa do pełnienia funkcji członków rad nadzorczych spółek, uznanych za podmioty o kluczowym znaczeniu dla Skarbu Państwa; kandydatów do pełnienia funkcji członków organów nadzorczych państwowych osób prawnych, uznanych za podmioty o kluczowym znaczeniu dla Skarbu Państwa, a niebędących spółkami; wniosków w sprawie odwołania członków organów nadzorczych podmiotów; opiniowanie projektu kierunków polityki właścicielskiej Skarbu Państwa, w stosunku do podmiotów o kluczowym znaczeniu dla Skarbu Państwa; inicjowanie współpracy gospodarczej pomiędzy spółkami z udziałem Skarbu Państwa, w tym podmiotami o kluczowym znaczeniu dla Skarbu Państwa, w szczególności w zakresie wymiany wiedzy i doświadczeń.

Według założeń projektu ustawy o nadzorze i uprawnieniach Skarbu Państwa oraz wykonywaniu niektórych uprawnień w spółkach kapitałowych przez jednostki samorządu terytorialnego zmiany są potrzebne ze względu na brak systemowej regulacji dla wszystkich spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa, państwowe osoby prawne lub jednostki samorządu terytorialnego, który negatywnie wpływa na efektywność nadzoru właścicielskiego.

"Celem proponowanych rozwiązań ma być zwiększenie efektywności nadzoru właścicielskiego nad nadzorowanymi podmiotami oraz w konsekwencji doprowadzenie do zwiększenia ich wartości" - zadeklarowano w projekcie założeń.

Rządy Platformy Obywatelskiej już dwukrotnie podejmowały próbę uregulowania nadzoru właścicielskiego nad spółkami Skarbu Państwa.

W 2010 r. projekt ustawy o zasadach wykonywania niektórych uprawnień Skarbu Państwa przygotowało ministerstwo skarbu na podstawie rekomendacji Narodowego Programu Nadzoru Właścicielskiego, opracowanego przez Radę Gospodarczą przy premierze pod kierunkiem Jana Krzysztofa Bieleckiego.

Ówczesne propozycje MSP przewidywały m.in. skupienie w rękach ministra skarbu uprawnień właścicielskich dotyczących spółek należących do Skarbu Państwa i wyróżnienie podmiotów o "kluczowym znaczeniu" dla Skarbu Państwa, w których byłyby wprowadzone motywacyjne systemy wynagrodzeń.

Jednym z najważniejszych punktów propozycji było też utworzenie Komitetu Nominacyjnego, który miał nominować członków rad nadzorczych spółek o kluczowym znaczeniu dla Skarbu Państwa. W 10-osobowym komitecie miały się znaleźć osoby z doświadczeniem i pozycją w świecie biznesu. Kandydatów mieli zgłaszać ministrowie skarbu, gospodarki, finansów publicznych, instytucji finansowych, transportu, łączności oraz przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego. Rekomendacja Komitetu miała być niezbędna do uzyskania nominacji do Rady Nadzorczej. Wg. jego autorów chodziło o stworzenie odpolitycznionej i dobrze postrzeganej przez rynek kadry menedżerskiej w spółkach Skarbu Państwa.

Opozycja zarzucała jednak wówczas, że powołanie Komitetu Nominacyjnego, który decydowałby o obsadzie władz kluczowych spółek Skarbu Państwa, stanowiło próbę przejęcia wpływu na nominacje do rad nadzorczych. Rzecznik klubu PJN Lucjan Karasiewicz mówił np., że "ojcem ustawy" jest szef Rady Gospodarczej przy premierze Jan Krzysztof Bielecki. "Rekomendował przyjęcie tej ustawy i de facto chce mieć wpływ na najważniejsze spółki Skarbu Państwa w naszym kraju, jednocześnie nie ponosząc żadnej odpowiedzialności" - oceniał Karasiewicz.

Według medialnych doniesień przeciwny projektowi był też ówczesny marszałek Sejmu i wpływowy polityk rządzącej Platformy Obywatelskiej Grzegorz Schetyna. Jak pisał np. "Dziennik Gazeta Prawna", "projekt ustawy o nadzorze właścicielskim marszałek Schetyna trzymał w zamrażarce. Nieżyczliwi mu ludzie twierdzą, że nie chciał dopuścić do wycięcia ze spółek kojarzonych z nim menedżerów".

Z kolei przedstawicielom związków zawodowych nie podobał się przepis, że w radach nadzorczych i zarządach wszystkich spółek z udziałem Skarbu Państwa nie będą mogli zasiadać przedstawiciele załogi.

Ostatecznie, choć projekt wiosną 2011 roku trafił do pierwszego czytania i do sejmowej komisji Skarbu Państwa, to do drugiego ani trzeciego czytania już nie doszło.

Zaraz po wyborach parlamentarnych jesienią 2011 roku, Jan Krzysztof Bielecki apelował jednak, by powrócić do projektu.

"Jest to niezwykle ważna kwestia, jak tym zarządzać, jest to w końcu 200 mld zł; trudno znaleźć większe źródło dochodu, chociażby w samej dywidendzie, w warunkach przyszłego roku może to być 10 albo więcej miliardów złotych" - mówił Bielecki, przekonując, że parlament powinien wrócić do nierozpatrzonego projektu albo w jakiś inny sposób uregulować te kwestie.

Po kilku miesiącach, w lutym 2012 roku Ministerstwo Skarbu Państwa zapowiedziało, że wkrótce przedstawi projekt regulacji w tej sprawie, ale prace przeciągały się.

Sprawa powróciła latem tego samego roku po wybuchu tzw. afery taśmowej PSL, związanej m.in. z oskarżeniami o nieprawidłowości w działaniu rad nadzorczych i zarządów spółek państwowych. Premier Donald Tusk opowiedział się wówczas za zmianą zasad obsady spółek Skarbu Państwa, tak by decydował o niej neutralny i wyjęty spod sfer partyjnej polityki komitet nominacyjny.

"Trzeba wrócić do koncepcji innego typu nominacji, jeśli chodzi o obsadę spółek Skarbu Państwa. Tak, abyśmy mieli pewność, że ustawa kominowa nie będzie omijana" - mówił Tusk, dodając, że będzie chciał rozmawiać o tym z partnerami z PSL i liderami opozycji.

Jeszcze w lipcu 2012 r. MSP ogłosiło, że przygotowanie odpowiedniej ustawy zostało wpisane do wykazu prac legislacyjnych rządu. Efekt prac ministerialnych nie został jednak wówczas przedstawiony opinii publicznej. Obecnie widniejący w wykazie projekt założeń wpisano do niego w czerwcu br.

Ustawę regulującą nadzór właścicielski jako bardzo potrzebną oceniają eksperci. "Wyczekujemy tej ustawy jak kania dżdżu, bo w tej chwili takie kluczowe kwestie jak powoływanie i odwoływanie zarządów spółek SP czy ich kompetencje nie są formalnie uregulowane" - powiedziała PAP Grażyna Majcher-Magdziak, ekspertka Business Centre Club ds. polityki skarbu państwa i Minister Skarbu i Prywatyzacji w Gabinecie Cieni BCC.

Jej zdaniem powoduje to m.in., że w tej chwili zarządy państwowych spółek działają w ciągłej niepewności, nigdy nie wiedzą, co się może za chwilę zdarzyć. Jak mówiła, problemem jest także "niejednokrotnie ręczne sterowanie spółkami SP, które niestety nadal w dalszym ciągu funkcjonuje".

"Gdyby ta ustawa była, nie mielibyśmy dwuznacznych sytuacji i widzielibyśmy przynajmniej jasno, kiedy dochodzi do nieprawidłowych działań, bo nie ma się bowiem co łudzić, że zostaną one w pełni wyeliminowane" - dodała ekspertka. Wyraziła też zdziwienie, że tak ważne kwestie, które już cztery lata temu mogły zostać kompleksowo uregulowane dzięki pierwszemu projektowi przygotowanemu pod kierunkiem Jana Krzysztofa Bieleckiego, nadal czekają na załatwienie.

"Najwyższa pora, by wreszcie uregulować tę sprawę. Nawet jeśli projekt MSP nie będzie idealny, na pewno będzie lepszy niż sytuacja, którą mamy w tej chwili" - podsumowała ekspertka.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Rząd ma reaktywować prace nad ustawą o nadzorze właścicielskim

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!