Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
W czasach, kiedy o dostęp do kredytu bankowego nie jest łatwo, kiedy banki stronią od ryzyka, piętrzą wymogi formalne i domagają się kolejnych zabezpieczeń dla udzielanych kredytów warto pomyśleć o alternatywnych źródłach pozyskania kapitału. Finansowanie bankowe ma swoje zalety, ale ma też i swoje mniej korzystne dla firm strony, warto jest więc zwrócić uwagę na perspektywy finansowania, jakie oferuje rynek kapitałowy.
Finansowanie małych przedsięwzięć
Małe przedsięwzięcia, dopiero zaczynające działalność i często nie posiadające formy spółki kapitałowej, mogą liczyć na wsparcie ze strony tzw. aniołów biznesu, tj. majętnych inwestorów indywidualnych, lub ze strony funduszy zalążkowych specjalizujących się w wyszukiwaniu obiecujących idei biznesowych. Te grupy dawców kapitału koncentrują się głównie na innowacyjnych przedsięwzięciach i mogą znacząco przyczynić się do pomyślnego inkubowania danego pomysłu biznesowego. Kwoty kapitału, jakie wchodzą tu w grę, są relatywnie niewielkie, adekwatne do wielkości start-upu, i rzadko przekraczają sumę kilkuset tysięcy złotych.
Finansowanie typu VC/PE
Wraz ze wzrastającą skalą i złożonością biznesu do gry wkraczają fundusze większe typu venture capital i private equity. Mogą one postawić do dyspozycji sumy, których indywidualny inwestor, opiekun biznesowy czy fundusz zalążkowy zwykle nie jest już skłonny wyłożyć na dany projekt.
Dostarczając kapitału rzędu co najmniej kilku milionów złotych, fundusz private equity oczekuje w zamian udziałów w spółce kapitałowej przedsiębiorcy poszukującego środków na rozwój (może ją też nawet w całości od niego odkupić). Zaangażowanie kapitałowe ze strony funduszu PE może przynieść spółce szereg korzyści. Fundusz wnosi swe doświadczenie w pomnażaniu wartości firmy, przejmuje na siebie część ryzyka związanego z nowymi projektami spółki, oferuje know-how w zarządzaniu korporacyjnym i nierzadko wspiera spółkę w poszukiwaniu nowych rynków dla jej produktów.
Nie można jednak zapomnieć, że inwestorzy typu PE, dokonując inwestycji, kierują się szczególnymi zasadami. Inwestują zwykle w przedsięwzięcia prowadzone w formie spółki kapitałowej. Wprowadzają przez siebie wypracowane metody zarządzania spółką i jej finansami. Często też bezpośrednio uczestniczą w kierowaniu firmą. Mają też określony horyzont inwestycyjny, który wyrażać się może w tym, że już w momencie pozyskiwania od funduszu kapitału określany jest wariantowo sposób jego wyjścia ze spółki, który nie zawsze musi być dogodny dla dotychczasowych jej właścicieli.
Oferowanie papierów wartościowych na rynku kapitałowym
Alternatywą dla pozyskania kapitału za pośrednictwem funduszu PE jest zebranie środków z rynku kapitałowego w drodze oferowania przez spółkę kapitałową jej papierów wartościowych. Oferty papierów wartościowych rządzą się przy tym szczególnymi prawami. Zwłaszcza oferta publiczna jest regulowana szczególnie rygorystycznie. Oferta prywatna, choć również obwarowana szeregiem wymogów, daje spółce większą swobodę. Ponieważ ta pierwsza jest projektem logistycznie bardzo złożonym i zarazem kosztownym, często korzystniejsze jest pozyskanie kapitału poprzez prywatne plasowanie papierów wartościowych spółki.
Tu spółka ma do wyboru co najmniej dwie opcje: może wyemitować papiery dłużne, zaciągając dług zewnętrzny, lub papiery udziałowe, zwiększając kapitały własne. Pierwsza opcja dostępna jest zarówno dla spółki z o.o. jak i akcyjnej. Druga wymaga funkcjonowania przedsięwzięcia w formie spółki akcyjnej (lub spółki komandytowo-akcyjnej).
Oferta prywatna kierowana może być – z grubsza mówiąc – do inwestorów, którzy zainteresowani są stabilnym zwrotem z zainwestowanych przez nich środków (odsetkami bądź dywidendą), lub inwestorów, którzy głównie liczą na wzrost kursu notowań papierów wartościowych przez nich objętych; do inwestorów zaangażowanych długoterminowo i takich, których priorytetem jest możliwość nieskrępowanego wyjścia z inwestycji; do inwestorów instytucjonalnych nabywających znaczące pakiety lub do inwestorów drobnych; czy wreszcie do inwestorów zaprzyjaźnionych, gotowych do współpracy ze spółką, lub zaledwie skądinąd znanych i w tym względzie pasywnych.
Oferowanie obligacji w ofercie prywatnej
Zdarza się ostatnio coraz częściej, że spółki wpierw decydują się na finansowanie długiem emitując obligacje, a dopiero później biorą pod uwagę oferowanie papierów udziałowych. Emisja obligacji, przy wszystkich związanych z nią kosztach, daje emitentowi znaczącą swobodę w określeniu wielkości zaciąganego długu i warunków jego spłaty.
W przeciwieństwie do kredytu bankowego, gdzie bank oferuje tylko ograniczony wybór opcji spłaty przy stawkach oprocentowania zależnych od czynników zewnętrznych wobec kredytobiorcy, przy oferowaniu papierów dłużnych to emitent ostateczne decyduje o parametrach emisji najbardziej adekwatnych do jego oczekiwań i pozycji finansowej. W gestii emitenta leży też ustalenie harmonogramu spłaty długu w sposób dla siebie najkorzystniejszy (np. wpierw odsetki, a kapitał w dniu wykupu). Dzięki temu spółka może zredukować obciążenie finansowe w trakcie realizacji projektu i mieć zarazem minimum pewności, że warunki te nie zostaną jednostronnie zmienione – jak mogłoby to mieć miejsce w przypadku banku-wierzyciela.
Od emitenta zależy też w dużej mierze decyzja o tym, czy zaoferować dodatkowe zabezpieczenie obligacji czy nie, a także wybór formy i sposobu ich zabezpieczenia. W czasach, kiedy banki stronią od ryzyka kredytowego, emisja obligacji dla podmiotów w dobrej kondycji finansowej o dobrej reputacji rynkowej nie musi być dużo kosztowniejsza niż kredyt bankowy. W zamian otwiera ona spółkę na nowe źródła pozyskania kapitału – bezpośrednio od inwestorów na rynku kapitałowym.
Na uwagę zasługuje też i ta okoliczność, że emitent obligacji dzięki obecności na rynku buduje swą wiarygodność wśród inwestorów i uzyskuje możliwość autopromocji, kredytobiorca zaś buduje własną wiarygodność kredytową co najwyżej w banku go obsługującym i w BIK.
Oferowanie akcji w ofercie prywatnej
W przypadku oferowania papierów udziałowych sam proces, jak i konsekwencje pozyskania środków finansowych z rynku kapitałowego są nieco odmienne.
Wspólną rzeczą jest to, że emisja papierów dłużnych czy udziałowych przez spółkę przyciąga zainteresowanie, otwiera dostęp do kapitału obecnego na rynku, buduje i poszerza bazę inwestorów. Zasadniczą różnicą jest to, że emisja akcji kreuje kapitał bezzwrotny, który wzmacnia standing finansowy spółki. Z kolei inwestorzy, nabywając akcje spółki, zyskują jednocześnie prawo do udziału w jej zyskach – oczekują dywidendy i nierzadko liczą na wzrost wartości posiadanych papierów wartościowych, które później mogą stosunkowo swobodnie odsprzedać.
Konsekwencje szerszego plasowania akcji
Prowadząc z jednej strony do zwiększenia kapitałów własnych spółki, oferta akcji może – z drugiej strony – pociągnąć za sobą znaczące zmiany w strukturze właścicielskiej spółki, w sposobie funkcjonowania jej organów i w charakterze jej obecności na rynku. Gdy oferta akcji nie jest kierowana tylko do jednego wybranego akcjonariusza, lecz do szerszego grona inwestorów, doprowadza ona do rozproszenia własności, a niekiedy do znaczącej dekoncentracji władzy decyzyjnej.
Spółka pozyskująca kapitał tą drogą nie może już liczyć – jak to zwykle dzieje się w przypadku inwestycji private equity – na pożytki z obecności jednego strategicznego inwestora, użyczającego jej swego doświadczenia i wiedzy branżowej. W przeciwieństwie jednak do inwestycji dokonanej przez takiego inwestora, za korzystny w tej sytuacji można uznać fakt, że dotychczasowi właściciele mogą, przy rozproszonym akcjonariacie, dalej zachować pełną kontrolę nad polityką operacyjną i finansową spółki oraz dalej decydować o strategicznych kierunkach jej rozwoju.
Do pobocznych zalet tej metody pozyskania kapitału należy i to, że przy nieco wyższych kosztach pozyskania kapitału proces przygotowania spółki do oferty prywatnej może trwać krócej (zwłaszcza wtedy, gdy przedsięwzięcie, dla którego poszukujemy kapitału, już funkcjonuje w formie spółki akcyjnej) niż czas niezbędny na znalezienie inwestora typu PE i spełnienie wszystkich stawianych przez niego warunków włącznie z negocjowaniem umowy inwestycyjnej.
Równolegle zaś do poszerzania swego akcjonariatu spółka nabywa nowe kwalifikacje organizacyjne i zarządcze właściwe dla większych korporacji. Zwykle jest tak, że ład korporacyjny zbudowany niejako przy okazji dokonywanych zmian własnościowych dodatkowo pozytywnie wpływa na możliwości rozwojowe firmy.
Dalsze perspektywy obecności na rynku kapitałowym
Na koniec warto zauważyć, że z punktu widzenia wielu inwestorów oferta prywatna może być jednym z pierwszych kroków spółki w jej drodze na wybrany rynek notowań akcji. Zwykle jest tak, że inwestorzy gotowi są wziąć udział w ofercie prywatnej i powierzyć swe środki spółce pod warunkiem, że objęte przez nich papiery wartościowe będą przedmiotem obrotu na rynku. Wtedy bowiem inwestorzy mogą w pełni wykorzystać szczególną cechę akcji, jaką jest ich prawie niczym nie ograniczona zbywalność. Spółki z kolei, dzięki notowaniu akcji w obrocie, uzyskują rynkową wycenę i nieograniczony niemal dostęp do kapitału, jaki oferują rynki finansowe.
Nie można jednak zapomnieć, że drogą pozyskania środków z rynku publicznego pójść mogą przede wszystkim te spółki, które są w stanie zapewnić sobie stabilne fundamenty wzrostu, posiadają plan swego długofalowego rozwoju i potrafią przekonać do siebie inwestorów obecnych na rynku publicznym.
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Sposoby pozyskiwania kapitału przez firmę i ich efekty