Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Mazowsze, Śląsk czy Wielkopolska wydały w latach 2007-2013 więcej unijnych pieniędzy niż województwa Polski Wschodniej. Licząc jednak na głowę mieszkańca, to w warmińsko-mazurskim i podkarpackim inwestowano najwięcej.
W warmińsko-mazurskim zakończono ponad 1,5 tys. projektów (w trakcie jest 809), w podlaskim 906 (314), w lubelskim zrealizowano 2151 projektów (991), w świętokrzyskim 1030 (232), a w podkarpackim 1764 (600).
Czytaj także: Prezydent Białegostoku: Jesteśmy wschodnią bramą Unii Europejskiej
Do końca czerwca z regionalnych programów operacyjnych warmińsko-mazurskie wydało 3,941 mld zł, podlaskie 2,378 mld, lubelskie 4,596 mld, świętokrzyskie 3,649 mld i podkarpackie 5,177 mld zł.
Dodatkowo te pięć województw otrzymało ok. 10 mld zł programu Polska Wschodnia. Większość inwestycji realizowanych za te fundusze zakończono, ale wiele pozostaje w trakcie realizacji.
To, co się dzieje w Polsce Wschodniej, budzi zainteresowanie w całym kraju. Świadczą o tym choćby przeróżne rankingi i konkursy na najlepsze, najładniejsze czy najbardziej efektywne inwestycje. Jednym z nich jest konkurs Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju "Polska Pięknieje - 7 Cudów Funduszy Europejskich". W tegorocznej edycji w kategorii zabytek, wygrał Lublin za konserwację Kaplicy Trójcy Świętej i zabudowy Wzgórza Zamkowego oraz Bramy Krakowskiej.
Po raz pierwszy konkurs tylko dla województw Polski Wschodniej organizuje także Portal Samorządowy. Top Inwestycje Komunalne Polski Wschodniej ma wyłonić dziesięć najlepszych inwestycji na wschodzie kraju. Wśród 20 nominowanych (listę zobaczysz tutaj) znalazły się m.in. rewitalizacja rynku w Białymstoku, budowa terminalu w Porcie Lotniczym Rzeszów, rozbudowa Portu Morskiego w Elblągu czy poprawa przestrzeni publicznej Buska-Zdroju.
Zobacz listę nominowanych, oddaj głos
Wartość umów, jakie zawarły wschodnie województwa w poprzedniej perspektywie, jest imponująca. W lubelskim to 13,718 mld zł, w podkarpackim 16,954 mld, w podlaskim 7,388, w świętokrzyskim 8,136 i w warmińsko-mazurskim 11,767 mld zł.
Gdy porównać te kwoty z 36 mld wydanymi w małopolskim czy 22 mld w śląskim, można by kręcić nosem, ale w przeliczeniu na jednego mieszkańca z kwotą 8,1 tys. zł to warmińsko-mazurskie było zdecydowanym liderem wykorzystania unijnych funduszy. W podkarpackim było to 7,9 tys., w lubelskim i świętokrzyskim po 6,3 tys. a w podlaskim 6,14 tys. zł.
Dla porównania w najlepszym z pozostałych województw - mazowieckim - na jednego mieszkańca przypadło 6,88 tys. zł, a w śląskim 4,77 tys. zł.
- Chciałbym, żeby Polska Wschodnia w mogła skutecznie konkurować z innymi regionami w kraju i za granicą. Oznacza to, że powinna mieć nowoczesne kadry i przeciwdziałać społecznemu wykluczeniu. Liczę na to, że stanie się obszarem jeszcze bardziej dostępnym komunikacyjnie i wewnętrznie terytorialnie spójnym - mówił dr Paweł Samecki, były komisarz ds. polityki regionalnej w Komisji Europejskiej.
Aby tak się stało, powinniśmy według niego koncentrować się na szansach rozwojowych, bo one w największym stopniu mogą przyczynić się do przyśpieszenia rozwoju Polski Wschodniej i zmniejszenia różnic w stosunku do bogatszych regionów.
Od sieci szerokopasmowej po klastry
Na co wschodnie województwa wydawały unijne środki w poprzednim rozdaniu?
Kluczowe przedsięwzięcie realizowane z programu rozwój Polski Wschodniej to budowa sieci szerokopasmowej. Projekt obejmuje budowę sieci światłowodowej w makroregionie o łącznej długości 10,4 tys. km oraz budowę 1,065 tys. węzłów szkieletowo-dystrybucyjnych. Sieć właśnie powstaje, prace budowlane potrwają do października 2015 roku.
- Dzięki właściwej organizacji pracy udało się zakończyć roboty budowlane na odcinku z Siemiatycz do Hajnówki. Nie można jednak zapominać o ogromie prac, które nadal stoją przed wykonawcą i beneficjentem, zwłaszcza że czasu do końca realizacji projektu i jego rozliczenia pozostaje niewiele - mówiła Iwona Wendel, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju podczas lipcowej wizyty na Podlasiu.
- W 2020 r. wszyscy obywatele, również w Polsce Wschodniej, powinni mieć dostęp do bardzo szybkiego internetu, o przepływności minimum 30 Mb/s. - podkreślała wiceminister Wendel.
Wielkie inwestycje na wschodzie dokonały się także w branży transportowo-komunikacyjnej. We wszystkich miastach wojewódzkich makroregionu powstają systemy miejskiego transportu zbiorowego.
Zintegrowany system miejskiego transportu publicznego w Lublinie kosztuje niemal 400 mln złotych, a dofinansowanie wynosi 317 mln. Za te pieniądze przeprowadzona zostanie kompleksowa przebudowa systemu transportu w Lublinie oraz rozwinięta sieć linii trolejbusowej.
Budowa systemu integrującego transport publiczny Rzeszowa i okolic (lata 2008-2011) kosztowała 415 mln zł przy dotacji z UE 311 mln. W ramach projektu zbudowano m.in. 480-metrowy most na Wisłoku oraz strefę ograniczonego parkowania. Stworzono podstawy Inteligentnego Systemu Transportowego (ITS).
Projekt "Rozwój systemu komunikacji publicznej w Kieleckim Obszarze Metropolitarnym" pochłonął 303 mln zł, przy 233 mln dotacji z Unii. Objął m.in. budowę węzłów drogowych i ulic usprawniających obsługę komunikacyjną w zachodniej części miasta (rejon Targów Kielce), budowę pętli i zatok autobusowych oraz zakup 40 ekologicznych autobusów komunikacji miejskiej.
Na dwa etapy podzielono projekt "Poprawa jakości funkcjonowania systemu transportu publicznego Białegostoku". Przebudowywane są główne ulice w centrum, 70 kupionych nowych autobusów jeździ już po Białymstoku, w trakcie realizacji jest budowa systemu zarządzania ruchem. To projekt wart 195 mln, z czego aż 138 Białystok otrzymał z UE.
Dzięki 364 mln zł (303 dofinansowania) z programu "Modernizacja i rozwój zintegrowanego systemu transportu zbiorowego" Olsztyn dołączy w 2015 roku do miast mających tramwaje.
Wielkim wspólnym planem wschodnich województw są trasy rowerowe w Polsce Wschodniej. To pięć programów regionalnych, które utworzą spójną drogę dla rowerów, biegnącą przez lubelskie (ok. 350 km), podkarpackie (ok. 430 km), podlaskie (ok. 590 km), świętokrzyskie (ok. 190 km) i warmińsko-mazurskie (ok. 420 km). Poprowadzi ona przez miejsca cenne przyrodniczo, zabytki, ważne węzły komunikacyjne i przesiadkowe. Jej koszt to 274 mln zł (223 mln dotacji).
Na ukończeniu jest inny bardzo ważny projekt - budowa mostu na Wiśle wraz z przebudową dróg, którą wspólnie realizują województwa podkarpackie i świętokrzyskie. Powstanie m.in. odcinek drogi wojewódzkiej nr 764 ze Staszowa do Połańca. Inwestycja warta jest 458 mln zł (95,47 mln zł - woj. świętokrzyskie, 143,42 mln zł - woj. podkarpackie), w tym wartość dofinansowania z UE – 239 mln zł.
Most na Wiśle buduje się także w Kamieniu. Projekt za 136 mln (104 z UE) realizowany jest na granicy lubelskiego i mazowieckiego.
Powstały lub są na ukończeniu obwodnice Jędrzejowa (234 mln zł, przy 110 mln dotacji z UE), Końskich (135/82 mln), Mielca (116/89), Hrubieszowa (179/96), Biłgoraja (34/27), Jarosławia (468/177), Kolbuszowej (71/43), Olecka, Ełku (152/113 mln), Przemyśla (245/187), Frampola (43/27), Bargłowa (213/44), Szczuczyna (151/35 mln) i Mrągowa (155/113 mln).
Trwa warta 60 mln (35 dotacji) modernizacja drogi wojewódzkiej nr 871, przebiegającej przez Tarnobrzeg.
Z myślą o przyszłości czyli innowacja i rozwój
Znaczna część środków z programu Polska wschodnia poszła na działanie oznaczone jako wspierania innowacji. Zainwestowano w sfery, które szczególnie istotne będą w nowej perspektywie: w naukę, rozwój i innowacyjność.
Przykłady?
Centrum Badań Innowacyjnych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku otrzymało sprzęt warty 18,5 mln zł (11 mln dotacji). 15 mln (13 z UE) wydano na wyposażenie w sprzęt aparaturowy laboratoriów nauk technicznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Niemal tyle samo kosztowało utworzenie Centrum Syntezy i Analizy BioNanoTechno Uniwersytetu w Białymstoku.
Nagrody w architektonicznych konkursach zbiera Gmach Naukowo Dydaktyczny Biotechnologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, który powstał za 42 mln (22 z UE).
20 mln (16 dotacja) kosztował zakup wyposażenia naukowego dla Centrum Biotechnologii Stosowanej i Nauk Podstawowych na Uniwersytecie Rzeszowskim.
Wielki projekt (125 mln zł i 84 dotacji) to uruchomienie kompleksu naukowo-dydaktycznego Zalesie – Regionalne Centra Innowacji oraz Transferu Technologii Produkcji, Przetwarzania i Marketingu w Sektorze Rolno-Spożywczym. Obejmie szereg prac związanych z modernizacją oraz wyposażeniem laboratoriów w specjalistyczną aparaturę naukową. Realizacja pochłonęła 39 mln (32 mln zł).
W Białej Podlaskiej zbudowano Regionalny Ośrodek Badań i Rozwoju. Nowoczesny obiekt ma laboratoria spełniające europejskiej normy i certyfikaty, wyposażone w nowoczesną aparaturę badawczą i sprzęt, powstało Centrum Upowszechniania Wyników Badań i Obsługi Przedsiębiorców oraz Centrum Udostępniania Informacji Naukowej.
Ważnym projektem dla podkarpackiego jest Centrum Badawczo-Rozwojowe Napędów Lotniczych przy WSK "PZL-Rzeszów". To inwestycja za 213 mln (69 mln dotacji z UE), która zakończy się w 2015 roku.
W ramach projektu zaplanowano wybudowanie budynku na potrzeby biura konstrukcyjnego i stanowiska badawcze, prototypownię, laboratorium i remont obiektów z przeznaczeniem dla potrzeb badań silników.
Nie zabrakło inwestycji, które mają przyciągać inwestorów i tworzyć niezwykle istotne dla tej części kraju miejsca pracy.
77 mln (przy 66 dotacji) kosztowało utworzenie Puławskiego Parku Naukowo-Technologicznego (PPNT). Realizowana jest rozbudowa Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego (PPNT) (81 mln, dotacja 55). W projekcie oprócz uzbrojenia 51 ha nowych terenów jest także wybudowanie dwóch obiektów laboratoryjnych dla rzeszowskich uczelni (m.in. z branży lotniczej) oraz Inkubatora Technologicznego wraz z Centrum Obsługi PPNT.
Olsztyński Park Naukowo-Technologiczny – nowoczesny kompleks umożliwiający przedsiębiorcom rozwijanie działalności gospodarczej opartej na innowacjach kosztował 77 mln (53 mln). Powstał Tarnobrzeski Park Przemysłowo-Technologiczny (za 45 mln zł, z czego 21 przekazała Unia Europejska).
Trwa realizacji projektu "Utworzenie Białostockiego Parku Naukowo-Technologicznego", który zlokalizowany będzie w bezpośrednim sąsiedztwie podstrefy Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i kosztuje 167 mln (przy 118 dotacji).
15 mln (10 z UE) wdano na utworzenie i uruchomienie Podlaskiego Parku Przemysłowego (PPP) w Czarnej Białostockiej. Powstaje Elbląski Park Technologiczny (66 mln zł, dofinansowanie 52 mln).
Kielecki Park Technologiczny (KPT) stanowi kluczowy element regionalnego systemu innowacji województwa świętokrzyskiego. Instytucja świadczy kompleksowe i profesjonalne usługi przedsiębiorstwom działającym na podstawie innowacyjnych rozwiązań technologicznych na każdym etapie ich rozwoju: od idei do samodzielnej ekspansji rynkowej. Wartość 81 mln (54 wsparcia z UE).
Warto także wspomnieć o programie promocji gospodarczej Polski Wschodniej, pierwszym, który zasięgiem objął wszystkie województwa makroregionu. Projekt trwa od 2009 roku i w sposób systemowy prezentuje potencjał gospodarczy całego obszaru (koszty 85 mln przy 73 mln dotacji).
Dzięki projektowi firmy z pięciu wschodnich województw zawarły 520 kontraktów na łączną kwotę 269 mln zł (dane na podstawie deklaracji przedsiębiorców).
Trudno przecenić także znaczenie rozwoju Targów Kielce. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury targów pochłonęła 184 mln (62 mln wsparcia). Realizacja projektu przyczynia się do utrwalenia pozycji Targów Kielce jako wicelidera w rankingu ośrodków wystawienniczych w Polsce. Zbudowano m.in. Centrum Kongresowe z wieżą widokową i salą bankietową.
Wszystkie pięć województw Polski Wschodniej ma duży potencjał turystyczny. Nie więc dziwnego, że przez ostatnie lata zrealizowano liczne projekty o charakterze promocyjnym.
Jednym z nich była kampania "Promocja zrównoważonego rozwoju turystyki". Powstał także Klaster Marek Turystycznych Polski Wschodniej. Jego misją jest wspieranie branży turystycznej i rekreacyjno-sportowej.
Jeśli o klastrach mowa, to na ich powstawanie i działania przeznaczono znaczące fundusze.
Wschodni Klaster Budowlany to projekt, który obejmuje firmy budowlane z Polski Wschodniej. Są to podmioty z województwa podlaskiego (21) oraz warmińsko-mazurskiego (2), a także z lubelskiego (1). Powstały także Warmińsko-Mazurski Klaster Ciepłowniczy, Innowacyjny Klaster Zdrowie i Turystyka Uzdrowiska - Perły Polski Wschodniej, Klaster Dolina Ekologicznej Żywności, Północno-Wschodni Klaster Edukacji Cyfrowej, Świętokrzysko-Podkarpacki Klaster Energetyczny oraz Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu.
Nowa perspektywa: jest wiele do zrobienia
W latach 2014-2020 Polska Wschodnia otrzyma znacznie więcej środków unijnych niż w perspektywie 2007-2013. Będzie to 10,65 mld euro - 2 mld euro z programu Polska Wschodnia i 8,65 mld euro z regionalnych programów operacyjnych. Ponadto beneficjenci z Polski Wschodniej będą mogli ubiegać się o wsparcie z krajowych programów operacyjnych.
Pieniądze się przydadzą, bo na wschodzie kraju ciągle jest wiele do zrobienia. Mimo znaczącej poprawy nadal brakuje infrastruktury, a to powoduje, że inwestycji nie jest tyle, ile by oczekiwano. Liczby nie kłamią: z ponad 75 tys. spółek z kapitałem zagranicznym zarejestrowanych w Polsce w 2013 roku w świętokrzyskim działały 564, a w warmińsko-mazurskim niespełna tysiąc.
W 2010 r. wartość PKB przypadająca na jednego mieszkańca w województwach tego makroregionu stanowiła 42-47 proc. średniej dla 27 krajów UE. Pod względem przedsiębiorczości Polska wschodnia odstaje od średniej krajowej. W 2011 r. na tysiąc mieszkańców makroregionu przypadało 36,3 aktywnych firm, przy średnie krajowej 46,3 firm.
Trzeba więc dobrze wydać 2 mld 117 mln euro z programu Polska Wschodnia (lubelskie otrzyma 2,228 mld euro, podkarpackie 2,112, podlaskie 1,212 mld, świętokrzyskie 1,363 mld, a warmińsko-mazurskie 1,726).
O tym, na co będę przede wszystkim wydawane fundusze w perspektywie 2014-2020, świadczą nazwy osi priorytetowych, na które został podzielony program, są to: "Innowacyjna Polska Wschodnia", "Przedsiębiorcza Polska Wschodnia", "Nowoczesna infrastruktura transportowa" oraz "Ponadregionalna infrastruktura kolejowa".
- Środki zostaną przeznaczone m.in. na podniesienie konkurencyjności małych i średnich firm, poprawienie dostępności transportowej dużych miast, a także dostępności drogowej - mówiła Iwona Wendel, podkreślając, że po raz pierwszy w programie będą pieniądze na projekty związane z kolejnictwem.
I właśnie projekt kolejowy ma być największym planowanym w nowej perspektywie. Obejmie on prace na liniach kolejowych na odcinku Lublin-Stalowa Wola Rozwadów wraz z elektryfikacją. To inwestycja na lata 2016-2018.
Dotychczasowe doświadczenia z realizacji programu Polska Wschodnia 2007-2013 pokazują wysoką trafność interwencji i znaczną jej skuteczność w kreowaniu dodatkowych impulsów rozwojowych i tworzeniu nowych przewag konkurencyjnych - oceniła to, co wydarzyło się w ostatnich latach w Polsce Wschodniej Konfederacja Lewiatan.
Jak dodaje Lewiatan, program zapoczątkował współpracę województw Polski Wschodniej. Zachęca i motywuje do współpracy samorząd, naukę i przedsiębiorców z poszczególnych regionów, co przy tradycyjnym regionalnym podejściu nie ma racji bytu. Współpraca zaś aktywuje synergię działań naukowych, gospodarczych i inwestycyjnych, co dodatkowo stymuluje rozwój.
Dlatego też kontynuacja specjalnego podejścia do wsparcia na rzecz Polski Wschodniej, zapoczątkowanego w perspektywie 2007-2013, jest tak ważna -podkreślają przedsiębiorcy z Lewiatana.
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Wielki krok Polski Wschodniej w latach 2007-14. Teraz czas na kolejny