Mamy kolejny wielki plan. Ale najbardziej rewolucyjny był ten pierwszy

Mamy kolejny wielki plan. Ale najbardziej rewolucyjny był ten pierwszy
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Żyjemy dziś Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Śmiały plan. Ale nie jedyny. Można rzec: przez ostatnie trzy dekady nie takie plany widzieliśmy... Co z nich wynikło?

  • Trzydzieści lat polskiej transformacji to historia wielkiego sukcesu (fakt, nie każdy mógł korzystać z jego owoców), ale też zwrotów i zaniechań. Różnie też bywało z realizacją.
  • Każdy z planów gospodarczych stanowił jednak mniejszy lub większy krok w stronę silniejszej gospodarki, sprawniejszego państwa (z tym bywało najtrudniej) i dobrobytu obywateli.
  • Każdy kolejny plan czy strategia był niewątpliwie impulsem rozwojowym i korzystał z fundamentów zbudowanych przez poprzedników.

Skok w nieznane

Najbardziej rewolucyjny był pierwszy z tych planów. Autorów było wielu - m.in. Stefan Kawalec czy Stanisław Gomułka. Ale to Leszek Balcerowicz przyjął zań odpowiedzialność.

Pod koniec lat 80. socjalizm doszedł do ściany, również jako doktryna gospodarcza. Powstało pytanie: naprawiać system ekonomiczny, który z rynkiem i elementarną logiką nie miał wiele wspólnego, czy przestawić gospodarkę na zupełnie nowe tory?

Drugie rozwiązanie podpowiadał prof. Jeffrey Sachs z Uniwersytetu Harvarda: bezlitośnie zerwać z gospodarką centralnie sterowaną. I przekonał do tego tworzący się właśnie pierwszy solidarnościowy rząd. 6 października 1989 r. Leszek Balcerowicz, wicepremier w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, przedstawił publicznie zarys tego projektu. A potem jego zespół zabrał się do ostrej pracy.

Plan Balcerowicza był radykalną i błyskawiczną reformą ustrojową. Pośpiech wydawał się uzasadniony: gospodarka gasła w oczach, sklepy pustoszały, ceny szybowały. Fakt, Balcerowicz miał szczęście - od końca 1988 r. obowiązywała tzw. ustawa Wilczka, uwalniająca prywatną przedsiębiorczość, co w jakimś stopniu złagodziło upadek absolutnego hegemona, czyli sektora państwowego.

Główne założenia planu to zerwanie z gospodarką centralnie sterowaną, zduszenie inflacji (w 1989 r. - ok. 640 proc., z czego większość przypadła na II połowę roku, co było efektem uwolnienia cen od 1 sierpnia) oraz ustabilizowanie finansów państwa. Zadłużenie zagraniczne wynosiło 42,3 mld dol. (64,8 proc. PKB), a możliwości spłaty czy nawet obsługi długu były iluzoryczne.

Po kilku tygodniach morderczej pracy, 17 grudnia 1989 r. zaprezentowano Sejmowi pakiet 10 ustaw. A ekipa Balcerowicza nie tylko snuła reformatorskie koncepcje, ale na bieżąco zmagała się z rozpadającymi się finansami państwa; powstały m.in. trzy projekty budżetu - na październik, na listopad i grudzień 1989 r. i na rok 1990…

- Najbliższe dni mogą zdecydować o latach - mówił wtedy posłom wicepremier i minister finansów Leszek Balcerowicz. W ekspresowym tempie Sejm do 28 grudnia przyjął wszystkie ustawy, a w sylwestra podpisał je prezydent Wojciech Jaruzelski.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (14)

Do artykułu: Mamy kolejny wielki plan. Ale najbardziej rewolucyjny był ten pierwszy

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!