Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
PE przyjął wytyczne w sprawie negocjacji umowy handlowej UE-USA. Europosłowie opowiedzieli się m.in. za reformą mechanizmu rozstrzygania sporów państwo-inwestor, zniesieniem wiz pracowniczych dla wszystkich w UE, a także ułatwieniami w eksporcie energii z USA.
Prace nad wytycznymi do negocjacji nad umową o partnerstwie handlowym i inwestycyjnym między UE a USA (TTIP) trwały od kilku miesięcy. W europarlamencie sprawa ta wywołuje ogromne emocje; w kampanię przeciwko porozumieniu zaangażowało się wiele organizacji pozarządowych.
PE miał głosować nad wskazówkami dla negocjatorów już w czerwcu, ale do projektu raportu w tej sprawie zgłoszono w ostatniej chwili 116 dodatkowych poprawek i ponad 80 wniosków o głosowanie imienne.
Największe spory budziły zapisy dotyczące zawarcia w umowie TTIP mechanizmu arbitrażowego rozstrzygania sporów między państwami a inwestorami, w skrócie ISDS. Takiego mechanizmu chcą USA, ale w UE budzi on ogromne kontrowersje i obawy. Przeciwnicy ISDS wskazują na niebezpieczeństwo wpływania przez inwestorów na działalność regulacyjną państw, m.in. w sprawie zabezpieczenia praw socjalnych czy ochrony środowiska.
Brak kompromisu w tej sprawie groził trudnościami w ratyfikacji całego TTIP już po zakończeniu negocjacji, bowiem to do Parlamentu Europejskiego będzie należało ostatnie słowo w sprawie tej umowy.
Aby uniknąć takiego scenariusza szef PE Martin Schulz osobiście zaangażował się w prace nad wytycznymi i zaproponował kompromis dot. ISDS. Ostatecznie większość europosłów opowiedziała się za zapisem wzywającym do opracowania nowego systemu, który miałby zastąpić krytykowany prywatny arbitraż ISDS. Całość rekomendacji poparło 436 europosłów przeciw było 241 przeciw, a 32 wstrzymało się od głosu.
Nowy system ISDS ma podlegać demokratycznym zasadom i kontroli, a potencjalne przypadki mają być rozstrzygane w sposób przejrzysty przez publicznie mianowanych zawodowych sędziów, w publicznych procesach. Tajność posiedzeń, decyzji trybunałów ISDS, a także niejasność co do powoływania arbitrów była bardzo mocno krytykowana przez organizacje pozarządowe. PE opowiedział się też za tym, by nowy system obejmował "przynajmniej jeden mechanizm odwoławczy" i zapewniał "poszanowanie właściwości sądów UE i państw członkowskich".
Z polskiej perspektywy ważne są zapisy wzywające negocjatorów z KE do presji na USA, by te zagwarantowały pełną wzajemność ws. wiz i równe traktowanie wszystkich obywateli w tej sprawie. "To co zapisaliśmy w tych rekomendacjach to nie są wizy dla wszystkich. Mówimy o usługodawcach i osobach wysoko wykfalifikowanych" - zastrzegł Wałęsa.
Dla naszego kraju istotne jest też zniesienie ograniczeń dotyczących eksportu z USA surowców energetycznych, a także wydłużenie okresów przejściowych dla przemysłu i rolnictwa (dłuższe utrzymanie ceł, by chronić w ten sposób naszych producentów).
"To kluczowa sprawa, bo nie jesteśmy konkurencyjni w porównaniu do USA. Nasz przemysł ma narzucone ograniczenia, które sprawiają, że koszty produkcji w UE są wyższe niż w USA" - zwrócił uwagę Wałęsa.
Europosłowie chcą, by porozumienie TTIP otworzyło firmom z UE dostęp do amerykańskiego rynku. PE wezwał też do "znacznego otwarcia" rynku zamówień publicznych na wszystkich poziomach (federalnym i stanowym) w USA.
W ślad za apelami przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego PE podkreślił, że usługi publiczne powinny być wyłączone z zakresu stosowania umowy, system oznaczeń geograficznych UE musi być skutecznie chroniony, a specyficzne zapisy powinny dotyczyć "wrażliwych" produktów rolnych i przemysłowych.
Posłowie zwrócili uwagę, że "wzajemne uznawanie równoważnych norm" może pozwolić zaoszczędzić czas i zasoby ludzkie na granicach, podkreślają jednak, że nie może być porozumienia w tych obszarach, w których standardy UE "bardzo różnią się" od amerykańskich, na przykład, jeśli chodzi o dopuszczenie do obrotu i autoryzacji chemikaliów, substancji powodujących zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego i klonowanie.
Kolejna 10 runda negocjacji dot. TTIP zaplanowana jest przyszły tydzień w Brukseli.
