Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Ustawa Prawo restrukturyzacyjne funkcjonuje od trzech lat i media donoszą o nielicznych sukcesach. Na kilkaset otwartych postępowań restrukturyzacyjnych sukcesem, co oznacza wykonanie układu, zakończy się kilka, może kilkanaście. W tej grupie będzie kilka rozpoznawalnych podmiotów, może ACTION S.A., może Piotr i Paweł, co skłoni media do obwieszczenia sukcesu ustawy.
Dlaczego ustawa Prawo restrukturyzacyjne, podobnie jak ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze - w zakresie upadłości z możliwością zawarcia układu nie będzie skutkować naprawą firm znajdujących się w sytuacjach kryzysowych.
Przypomnijmy dlaczego instytucja upadłości z możliwością zawarcia układu poniosła klęskę. Kluczowe przyczyny były dwie:
- wnioski przedsiębiorców były składane w dramatycznej już sytuacji, co oznacza w praktyce całkowitą utratę płynności, przy braku aktywów, które mogłyby być spieniężone,
- plan naprawczy ukierunkowany był na zmniejszenie kosztów, liczby zatrudnionych i przede wszystkim redukcję zobowiązań.
Wieloletnia praktyka funkcjonowania PUiN wskazała, że przy takim stanie rzeczy uratowanie przedsiębiorstwa i wywiązanie się z zobowiązań układowych graniczy z cudem.
Jako przyczynę tego stanu rzeczy wskazywano obawy przedsiębiorców przed etykietą “bankruta”, gdyż do brzmienia firmy dodawano “w upadłości z możliwością zawarcia układu” i to pierwsze słowo “w upadłości” miało skutkować odwróceniem się otoczenia biznesowego (dostawców, banków, itd.)
CO MIAŁA ZMIENIĆ USTAWA PRAWO RESTRUKTURYZACYJNE?
Celem ustawy Prawo restrukturyzacyjne jest skłonienie przedsiębiorcy do złożenia wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego w momencie wystąpienia pierwszych oznak sytuacji kryzysowej. Temu miała służyć gama czterech postępowań, zwrot “firma w restrukturyzacji”, sprawność działania sądów i doradców restrukturyzacyjnych, Przedsiębiorca w tarapatach nie miał być stygmatyzowany. Ustawodawca w art. 26 ustawy przewidział, że nadzorca sądowy informuje dłużnika o dostępnych źródłach finansowania, w tym pomocy publicznej, a także współpracuje z dłużnikiem w celu uzyskania tego finansowania. Niestety aktualnie dla przedsiębiorców w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego nie są uruchomione żadne fundusze, które wsparłyby odbudowę kapitału obrotowego. Reasumując, firma po otwarciu postępowania musi próbować sanować się korzystając z własnych zasobów szukać inwestora lub pozyskać doradcę restrukturyzacyjnego, który … pożyczy własne środki.
INWESTOR W TRAKCIE POSTĘPOWANIA RESTRUKTURYZACYJNEGO
Praktyka ostatnich lat wskazuje, że inwestorzy nie są skłonni wspierać finansowo podmioty w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego. Taka postawa nie dziwi, gdyż racjonalny inwestor nie jest zainteresowany ryzykowaniem własnych środków, gdy nie zna postawy wierzycieli, która będzie wyrażona w trakcie ich zgromadzenia w celu głosowania nad układem. Można przyjąć, że inwestor porozumie się z kluczowymi wierzycielami i uzgodni propozycje układowe. Jednakże jest to mało prawdopodobne, gdyż wierzyciele nie są skłonni do daleko idących ustępstw, gdy widzą inwestora, który wykazuje zainteresowanie wejściem kapitałowym do przedsiębiorstwa, które znalazło się w tarapatach, a sąd otworzył postępowanie restrukturyzacyjne. Z punktu widzenia interesów inwestora optymalnym rozwiązaniem jest nabycie przedsiębiorstwa bez zobowiązań i pozostawienie rozliczeń z wierzycielami nadzorcy sądowemu lub zarządcy.
Ustawa Prawo restrukturyzacyjne w art. 159 przewiduje możliwość zaspokojenia wierzycieli przez likwidację majątku dłużnika. Jednakże ust. 2 tego artykułu podkreśla, że takowe zaspokojenie wierzycieli nie wywołuje skutków sprzedaży egzekucyjnej. Oznacza to, że inwestor nabywa aktywa z obciążeniami, czyli hipotekami i zastawami.
Art. 323 ust. 1 ustawy, który dotyczy postępowania sanacyjnego mówi, że składniki mienia należące do dłużnika i wchodzące w skład masy sanacyjnej mogą zostać zbyte przez zarządcę, za zgodą Sędziego - Komisarza, który określa warunki ich zbycia. Ust. 3 tego artykułu mówi, że takowa sprzedaż wywołuje skutki jak sprzedaż dokonana przez syndyka w postępowaniu upadłościowym, czyli w trybie egzekucyjnym (bez jakichkolwiek obciążeń).W prowadzonym przez autora artykułu postępowaniu sanacyjnym Spółki Mennica - Metale Szlachetne S.A. Sędzia - Komisarz wyraził zgodę na sprzedaż wszystkich składników majątku zakładu produkcyjnego w oparciu o przepisy art. 323 ustawy. Zarządca - DGA Centrum Sanacji Firm S.A. przekonał Sędziego-Komisarza, że dla wierzycieli, lecz także dla pracowników i trwałości części przedsiębiorstwa jest to optymalne rozwiązanie. Komentatorzy ustawy Prawo restrukturyzacyjne oraz część sędziów stoi na stanowisku, że jest to działanie niedopuszczalne.
PRE-PACK IDEALNYM ROZWIĄZANIEM DLA WIERZYCIELI?
Znowelizowana z dniem 1 stycznia 2016r. ustawa Prawo Upadłościowe w art. 56a-h wprowadza instytucję przygotowanej likwidacji, zwanej pre-pack. Art.56a ust. 1 stanowi, że do wniosku o ogłoszenie upadłości może być dołączony wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika lub jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa. Ust. 3 precyzuje, że do wniosku dołącza się opis i oszacowanie sporządzone przez osobę wpisaną na listę biegłych sądowych. Kolejny ustęp artykułu wymaga prezentacji warunków sprzedaży przez wskazanie co najmniej ceny oraz nabywcy.
Celowym jest postawienie pytania o scenariusz jakiego oczekuje ustawodawca. Analiza przepisów działu VII ustawy - Przygotowana likwidacja pozwala nakreślić zachowanie przedsiębiorcy niewypłacalnego. Należy zwrócić uwagę, że te działania, o których w kolejnych zdaniach odbywają bez jakiejkolwiek ochrony przed wierzycielami, co może oznaczać zablokowanie przez komorników rachunków bankowych, sprzedaż przez nich składników majątku, itd. Pierwszym krokiem przedsiębiorcy, który chce skorzystać z instytucji pre-pack winno być pozyskanie inwestora. Może to nastąpić w drodze kuluarowych rozmów z konkurentami, dostawcami, odbiorcami. Możliwe jest skorzystanie z usług profesjonalnej firmy doradczej, która dokona rozpoznania potencjalnych nabywców przedsiębiorstwa. Trzeba mieć świadomość, że ujawnienie informacji o kryzysowej sytuacji przedsiębiorcy może skutkować u potencjalnych inwestorów, którzy są jego wierzycielami podjęciem działań mających na celu ich wyegzekwowanie. Zagrożeniem jest pojawienie się informacji przekazywanej “pocztą pantoflową” o bardzo trudnej sytuacji przedsiębiorcy, który szuka inwestora. Efektem mogą być liczne działania mające na celu zabezpieczenie swoich interesów przez podmioty, które pierwsze dowiedzą się o tym. Innym ryzykiem może być nakłonienie podmiotu znanego lub bliskiego przedsiębiorcy do wystąpienia w roli nabywcy. Co prawda na straży interesów wierzycieli stoi osoba wpisana na listę biegłych sądowych, lecz trzeba mieć świadomość, że oszacowanie przedsiębiorstwa w stanie niewypłacalności jest bardzo trudne i obarczone ryzykiem popełnienia błędu.
Uzasadnionym jest pytanie, czy z punktu widzenia interesów wierzycieli optymalnym rozwiązaniem jest pozyskanie inwestora w postępowaniu niepublicznym. Zdaniem autora, odpowiedź na to pytanie jest negatywna.
OPTYMALNE ROZWIĄZANIE
Przedstawione wyżej rozwiązania pozwalają postawić wniosek o konieczności zmiany przepisów ustawy Prawo restrukturyzacyjne i umożliwienie co najmniej w postępowaniu sanacyjnym sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w trybie egzekucyjnym.
Ustawa Prawo restrukturyzacyjne funkcjonuje dopiero od trzech lat i jest to zbyt krótki okres czasu, aby zmienić postawę przedsiębiorców w kierunku korzystania z jej przepisów w początkowej fazie sytuacji kryzysowej. Postępowania restrukturyzacyjne prowadzone przez DGA Centrum Sanacji Firm S.A. jednoznacznie wskazują, że przedsiębiorcy składają wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, gdy nie są zagrożeni niewypłacalnością, lecz gdy są niewypłacalni. Nadto nie dysponują aktywami zbywalnymi, które pomogłyby zarządcy uruchomić jego naprawę.
Trzy elementy są niezbędne, aby pozyskać inwestora, który nabędzie aktywa przedsiębiorstwa lub jego zorganizowaną część:
- ochrona przed wierzycielami
- publiczne zaproszenie do nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części
- uregulowanie statusu dotychczasowego właściciela.
Dwa pierwsze aspekty zostały powyżej omówione. Trzeci element wynika z rozmów przeprowadzanych z przedsiębiorcami, który jak najbardziej akceptują pozyskanie inwestora, jednakże oczekują, że nadal będą mogli uczestniczyć w strukturze właścicielskiej. Wynika to z wieloletniej relacji, często od momentu powołania przedsiębiorstwa a także z chęci zachowania, przynajmniej okresowo miejsca pracy.
Postępowanie, na które składają się wyżej wskazane trzy elementy mogłyby być realizowane w ramach postępowania sanacyjnego. Oczywiście bezwzględnym warunkiem byłoby pozbawienie zarządu dłużnika i bardzo sprawne przeprowadzenie przez zarządcę procesu pozyskania inwestora.
PODSUMOWANIE
W świetle powyższych rozważań art. 3 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne winien brzmieć:
Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, w tym sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.
Autor:
Andrzej Głowacki, dr licencja 689
Prezes DGA CSF S.A.
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Skuteczny model restrukturyzacji w zasięgu ręki